Từ ngày 01/7/2025, thay vì sử dụng mức lương cơ sở như trước đây, Nhà nước sẽ áp dụng mức tham chiếu để tính toán các chế độ BHXH. Đây là một thay đổi quan trọng nhằm phù hợp với lộ trình cải cách chính sách tiền lương. Vậy mức tham chiếu trong luật BHXH 2024 là gì? hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
1. Mức tham chiếu là gì?
Theo quy định tại Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15, mức tham chiếu là một mức tiền cụ thể do Chính phủ quy định, được sử dụng làm căn cứ để xác định mức đóng và mức hưởng của một số chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH).
Khác với mức lương cơ sở vốn mang tính cố định và ít điều chỉnh, mức tham chiếu có tính linh hoạt cao hơn, được cập nhật định kỳ dựa trên các chỉ số kinh tế vĩ mô như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), tăng trưởng GDP, mức sống trung bình của người lao động và khả năng chi trả của ngân sách nhà nước.
2. Tại sao cần sử dụng mức tham chiếu trong hệ thống BHXH?
Theo định hướng tại Nghị quyết số 27-NQ/TW, khi thực hiện cải cách tiền lương, mức lương cơ sở sẽ được bãi bỏ và thay thế bằng 05 bảng lương mới theo số tiền cụ thể gắn với vị trí việc làm.
Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục dùng mức lương cơ sở để làm căn cứ tính đóng, hưởng các chế độ BHXH sẽ không còn phù hợp với thực tiễn kinh tế – xã hội. Việc chuyển sang áp dụng mức tham chiếu nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và sát thực tế hơn trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội.
Ngoài ra, việc điều chỉnh mức tham chiếu theo tình hình kinh tế biến động trong từng thời kỳ cũng giúp hệ thống BHXH duy trì sự ổn định và bền vững trong dài hạn.
3. Mức tham chiếu đóng bảo hiểm xã hội là bao nhiêu?
3.1. Cơ sở xác định mức tham chiếu đóng BHXH
Theo khoản 2 Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15, mức tham chiếu là mức tiền được sử dụng để xác định mức đóng và mức hưởng đối với một số chế độ bảo hiểm xã hội. Mức này sẽ được điều chỉnh định kỳ trên cơ sở:
👉 Mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng (CPI);
👉 Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP);
👉 Khả năng cân đối ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH.
3.2. Quan hệ giữa mức tham chiếu và mức lương cơ sở
Tại khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024 có quy định rõ về mối quan hệ chuyển tiếp giữa mức lương cơ sở và mức tham chiếu:
👉 Trong thời gian chưa bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu được xác định bằng mức lương cơ sở hiện hành.
👉 Khi mức lương cơ sở chính thức bị bãi bỏ, mức tham chiếu không được thấp hơn mức lương cơ sở tại thời điểm bãi bỏ.
Điều này nhằm đảm bảo không làm giảm quyền lợi của người lao động trong giai đoạn chuyển tiếp.
3.3. Thời điểm bãi bỏ mức lương cơ sở
Căn cứ khoản 5.2 Điều 5 Kết luận số 83-KL/TW của Bộ Chính trị, việc bãi bỏ hoàn toàn mức lương cơ sở và thay thế bằng hệ thống 05 bảng lương và 09 chế độ phụ cấp mới trong khu vực công chỉ được thực hiện sau năm 2026, khi hệ thống Danh mục vị trí việc làm trong hệ thống chính trị chính thức được triển khai.
👉 Dự kiến trước năm 2026, mức lương cơ sở vẫn còn hiệu lực và do đó mức tham chiếu vẫn được tính bằng mức lương cơ sở hiện hành.
3.4. Mức tham chiếu tạm thời từ ngày 01/7/2025
Căn cứ Nghị định số 73/2024/NĐ-CP, từ ngày 01/7/2024, mức lương cơ sở áp dụng là 2.340.000 đồng/tháng. Nếu tại thời điểm 01/7/2025 (thời điểm Luật BHXH 2024 có hiệu lực), mức lương cơ sở chưa bị bãi bỏ hoặc chưa được điều chỉnh, thì mức tham chiếu tạm thời sẽ là 2.340.000 đồng/tháng.
4. Các chế độ bảo hiểm xã hội áp dụng theo mức tham chiếu như thế nào?
Việc áp dụng mức tham chiếu theo Luật BHXH 2024 được cụ thể hóa trong hai hình thức: BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
4.1. Đối với bảo hiểm xã hội bắt buộc
a. Mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc
👉 Mức thấp nhất: Bằng mức tham chiếu;
👉 Mức cao nhất: Bằng 20 lần mức tham chiếu.
b. Đối tượng được lựa chọn mức tiền lương đóng BHXH
Một số đối tượng người lao động được lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, nhưng không được thấp hơn mức tham chiếu và không vượt quá 20 lần mức tham chiếu, bao gồm:
👉 Người lao động là công dân Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, trừ trường hợp điều ước quốc tế có quy định khác;
👉 Vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước, được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và được hưởng chế độ sinh hoạt phí;
👉 Chủ hộ kinh doanh;
👉 Các chức danh quản lý không hưởng lương như:
👉 Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước hoặc của doanh nghiệp;
👉 Thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc;
👉 Thành viên Ban kiểm soát, Kiểm soát viên và các chức danh quản lý được bầu khác trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
Lưu ý: Mức tiền lương đã lựa chọn để làm căn cứ đóng BHXH phải được duy trì tối thiểu 12 tháng trước khi người lao động được phép lựa chọn lại.
4.2. Đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện
a. Thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện
👉 Mức thấp nhất: Bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn theo quy định hiện hành;
👉 Mức cao nhất: Bằng 20 lần mức tham chiếu.
b. Lưu ý về thời điểm xác định mức đóng
👉 Mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện sẽ được xác định tại thời điểm thực hiện việc đóng, căn cứ vào mức chuẩn nghèo và mức tham chiếu tại thời điểm đó.
5.0
